Polska - Szwecja 2:0 (29.03.2022)Polska - Szwecja 2:0 (29.03.2022)
KronikiSprintem przez dekady
Sprintem przez dekady
Autor: Redakcja Biblioteki PZPN
Data dodania: 4.12.2024
FOT. CYFRASPORTFOT. CYFRASPORT

W piłce liczą się przede wszystkim bramki, zwycięstwa i trofea. To oczywiste. Ale są też tacy, którzy patrzą na futbol z nieco innej perspektywy – ciekawostkowej oraz statystycznej. I nie chodzi o liczbę podań, posiadanie piłki, strzały celne, niecelne itd., lecz o bardziej ogólne dane. Dla tych „pozytywnie zakręconych” osób mamy niespodziankę. Zebraliśmy kilkadziesiąt takich ciekawostek dotyczących biało-czerwonych. Dla tych, którzy chcą poszerzyć wiedzę o najważniejszej polskiej drużynie, będzie to doskonała lekcja historii. Ale przeprowadzona raczej w sprinterskim niż maratońskim tempie, czyli krótko, szybko i na temat. Zapraszamy w bloki startowe!  

 

TEN PIERWSZY RAZ

Ten akapit można byłoby zacząć niczym bajkę, od słów – dawno, dawno temu... Premierowy mecz naszej drużyny narodowej odbył 18 grudnia 1921 roku. Reprezentacja Polski przegrała w towarzyskim spotkaniu z Węgrami (0:1) na nieistniejącym już Hungária körúti stadion w Budapeszcie.

 

PREMIERA NA POLSKIEJ ZIEMI

Rewanż z Madziarami został rozegrany niecałe 5 miesięcy później. Areną towarzyskiego meczu był stadion Cracovii. Dzień 14 maja 1922 roku nie okazał się szczęśliwy. Polacy kolejny przegrali z Węgrami, tym razem 0:3.

 

HISTORYCZNE ZWYCIĘSTWO I GOL

W tym przypadku sprawdziło się powiedzenie: do trzech razy sztuka. Po dwóch porażkach z Węgrami biało-czerwoni wygrali 28 maja 1922 roku w Sztokholmie ze Szwecją (2:1). Historycznego, premierowego gola strzelił Józef Klotz.

Szwecja - Polska 1:2 (28.05.1922)Szwecja - Polska 1:2 (28.05.1922)
FOT. „PRZEGLĄD SPORTOWY”, ROK 1922, NR 23

Starcie pod polską bramką. Piłkę wybija Mieczysław Wiśniewski, a jego interwencji przyglądają się (od lewej): Rune Bergström, Stefan Fryc i Per Kaufeldt. W głębi widać trybunę główną Stadionu Olimpijskiego w Sztokholmie z lożą królewską.

PIERWSZY TRIUMF W KRAJU

29 czerwca 1924 roku w towarzyskiej potyczce z Turcją (2:0) na stadionie w Łodzi gole strzelili Mieczysław Balcer i Henryk Reyman.

 

TRZY RAZY NA OLIMPIJSKIM PODIUM

Debiutanckiego startu Polacy nie mogli miło wspominać. 26 maja 1924 roku w Paryżu nasz zespół doznał klęski w konfrontacji z Węgrami (0:5) i zakończył udział w turnieju.

W sumie nasza reprezentacja wzięła udział w 7 igrzyskach olimpijskich i przywiozła z nich 3 medale – złoty i dwa srebrne. Najcenniejszy kruszec wywalczyła w 1972 roku w Monachium, po finałowym zwycięstwie nad Węgrami (2:1). Do tego dołożyła dwa srebrne krążki: z igrzysk w Montrealu (1976) i Barcelonie (1992). 

Bilans Polaków na igrzyskach: 28 meczów, 17 zwycięstw, 3 remisy, 8 porażek, bramki 69:39.

Gole na igrzyskach (69): 10 - Kazimierz Deyna, 7 - Andrzej Juskowiak, 6 - Robert Gadocha, Andrzej Szarmach, 5 - Ernest Pohl, Gerard Wodarz, 4 - Hubert Gad, Wojciech Kowalczyk, 3 - Grzegorz Lato, 2 - Jerzy Gorgoń, Włodzimierz Lubański, Ryszard Staniek, 1 - Zygmunt Gadecki, Stanisław Hachorek, Marcin Jałocha, Kazimierz Kmiecik, Marek Koźmiński, Jerzy Krasówka, Grzegorz Mielcarski, Teodor Peterek, Ryszard Piec, Zygfryd Szołtysik, Antoni Szymanowski, Kazimierz Trampisz i samobójcza (Shaun Murphy z Australii).     

Dekoracja złotymi medalami

POLSKIE MUNDIALE

Reprezentacja Polski wzięła udział w 9 mundialach. Po raz pierwszy w 1938 roku. I zagrała tylko jedno spotkanie. Ale za to jakie! Biało-czerwoni mimo porażki po dogrywce z Brazylią (5:6) pozostawili po sobie bardzo dobre wrażenie, a Ernest Wilimowski strzelił 4 gole.

Na kolejny mundialowy występ Polska czekała do 1974 roku i reprezentacja prowadzona przez Kazimierza Górskiego wróciła z niego z medalem za trzecie miejsce. Sukces ten powtórzyła w 1982 roku. Kolejne turnieje (1978, 1986, 2002, 2006, 2018) nie były już tak udane. Na mundialu w Argentynie (1978) biało-czerwoni zajęli 5-6. miejsce. W Meksyku (1986) kadra Antoniego Piechniczka odpadła w 1/8 finału. W pierwszych trzech mistrzostwach świata w XXI wieku nasza drużyna nie wyszła z grupy. Fatalna seria została przerwana dopiero podczas mundialu w Katarze (2022), w którym biało-czerwoni, po raz pierwszy od 36 lat awansowali do fazy pucharowej. 

Bilans Polaków w MŚ: 38 spotkań, 17 zwycięstw, 6 remisów i 15 porażek, bramki 49:50.

Gole na mundialach (49): 10 - Grzegorz Lato, 7 - Andrzej Szarmach, 6 - Zbigniew Boniek, 4 - Kazimierz Deyna, Ernest Wilimowski, 2 - Bartosz Bosacki, Robert Lewandowski, Włodzimierz Smolarek, `1 - Jan Bednarek, Andrzej Buncol, Włodzimierz Ciołek, Jerzy Gorgoń, Grzegorz Krychowiak, Paweł Kryszałowicz, Janusz Kupcewicz, Stefan Majewski, Emmanuel Olisadebe, Fryderyk Scherfke, Piotr Zieliński, Marcin Żewłakow. 

1:0 Gol G. Laty, asysta Z. Maszczyka

EURO NA „PIĄTKĘ”

Aż trudno uwierzyć, że przez wiele lat biało-czerwonym nie udało się awansować na mistrzostwa Europy. I to nawet wtedy, gdy regularnie grali na mundialach. Pojechali dopiero na Euro 2008, a dokonała tego drużyna prowadzona przez Leo Beenhakkera.

Na mistrzostwach Europy Polska grała 5-krotnie: w 2008, 2012 (była współgospodarzem), 2016, 2021 (Euro 2020 przeniesione o rok z powodu pandemii koronawirusa) i 2024 roku. Najlepszy wynik biało-czerwoni osiągnęli za selekcjonerskiej kadencji Adama Nawałki, gdy we francuskim Euro 2016 odpadli dopiero w ćwierćfinale, po rzutach karnych z Portugalią, która później zdobyła mistrzostwo Starego Kontynentu. 

Bilans Polaków na Euro: 17 meczów, 2 zwycięstwa, 8 remisów, 7 porażek, bramki 14:21.

Gole na Euro (14): 6 - Robert Lewandowski, 3 - Jakub Błaszczykowski, 1 - Adam Buksa, Karol Linetty, Arkadiusz Milik, Krzysztof Piątek, Roger Guerreiro.  

Skrót meczu

Z NOTATNIKA STATYSTYKA

Oficjalne mecze reprezentacji Polski: 897 spotkań (390 zwycięstw - 220 remisów - 287 porażek, gole: 1530 - 1209, stan na grudzień 2024 r.). 

Najczęstszy rywale reprezentacji Polski: Rumunia (36 spotkań) i Węgry (34 mecze).

Rywale, z którymi reprezentacja Polski grała tylko raz (kolejność alfabetyczna): Australia (2010), Ghana (1972), Indie (1984), Kuba (1976), Libia (1979), Liechtenstein (2013), Nigeria (2018), Paragwaj (1998), Senegal (2018), Singapur (2010), Tajlandia (2010), Wybrzeże Kości Słoniowej (2010).  

Najwyższe zwycięstwo: San Marino (10:0, el. MŚ 2010).

Najwyższa wygrana na mundialu: Haiti (7:0, 1974).

Najwyższa porażka: Dania (0:8, 1948).

Najwyższa porażka w meczu o punkty: Włochy (1:6, el. MŚ 1966) i Belgia (1:6, 2022, Liga Narodów).

Najwyższa porażka w MŚ: Brazylia (0:4, 1986) i Portugalia (0:4, 2002).

Królowie strzelców wielkich turniejów: Kazimierz Deyna (1972, igrzyska olimpijskie - 9 goli), Grzegorz Lato (1974, mistrzostwa świata - 7 goli), Andrzej Szarmach (1976, igrzyska olimpijskie - 6 goli), Andrzej Juskowiak (1992, igrzyska olimpijskie - 7 goli). 

Najwięcej spotkań w MŚ: Władysław Żmuda 21 (1974 - 7 meczów, 1978 - 6 meczów, 1982 - 7 meczów, 1986 - 1 mecz).

Najwięcej goli w MŚ: Grzegorz Lato 10 (1974 - 7 goli, 1978 - 2 gole, 1982 - 1 gol).

Najwięcej spotkań w ME: Robert Lewandowski 13 (2012 - 3 mecze, 2016 - 5 meczów, 2020 - 3 mecze, 2024 - 2 mecze).

Najwięcej goli w ME: Robert Lewandowski 6 (2012 - 1 gol, 2016 - 1 gol, 2020 - 3 gole, 2024 - 1 gol). 

Najwięcej goli w meczu o punkty: Włodzimierz Lubański: 5 z Luksemburgiem (8:1, el. MŚ 1970).

Czerwona kartka w MŚ: Radosław Sobolewski  (2006, z Niemcami).

Czerwone kartki w ME: Wojciech Szczęsny (2012, z Grecją), Grzegorz Krychowiak (2020, ze Słowacją).

Selekcjonerzy reprezentacji w MŚ: Józef Kałuża (1938), Kazimierz Górski (1974), Jacek Gmoch (1978), Antoni Piechniczek (1982, 1986), Jerzy Engel (2002), Paweł Janas (2006), Adam Nawałka (2018), Czesław Michniewicz (2022). 

Selekcjonerzy reprezentacji w ME: Leo Beenhakker (2008), Franciszek Smuda (2012), Adam Nawałka (2016), Paulo Sousa (2020), Michał Probierz (2024). 

Selekcjonerzy reprezentacji na igrzyskach olimpijskich: Adam Obrubański (1924), Józef Kałuża (1936), Michał Matyas (1952), Jean Prouff (Francja, 1960), Kazimierz Górski (1972, 1976), Janusz Wójcik (1992).  

Selekcjonerzy debiutujący w meczach o punkty: Jacek Gmoch (1976), Krzysztof Pawlak (1997), Stefan Majewski (2009), Jerzy Brzęczek (2018), Paulo Sousa (2021), Fernando Santos (2023), Michał Probierz (2023). 

Wygrane z panującymi mistrzami świata (na 15 spotkań): Brazylia (1:0, 1974), Argentyna (2:1, 1981), Włochy (1:0, 1985) i Niemcy (2:0, 2014).

Rekordzista pod względem liczby występów: Robert Lewandowski (156 – stan na grudzień 2024 r.).

Rekordzista pod względem liczby strzelonych goli: Robert Lewandowski (84 - stan na grudzień 2024 r.). 

Najmłodszy piłkarz w reprezentacji: Włodzimierz Lubański (16 lat i 188 dni, 1963).

Najstarszy piłkarz w reprezentacji:  Jerzy Dudek (40 lat i 73 dni, 2013).

Strzelcy jubileuszowych goli w reprezentacji: 1 - Józef Klotz (1922), 100 - Henryk Martyna (1933), 200 - Gerard Cieślik (1947), 300 - Roman Lentner (1960), 400 - Janusz Żmijewski (1967), 500 - Kazimierz Deyna (1972), 600 - Kazimierz Kmiecik (1976), 700 - Stanisław Terlecki (1980), 800 - Włodzimierz Smolarek (1986), 900 - Wojciech Kowalczyk (1992), 1000 - Wojciech Kowalczyk (1999), 1100 - Maciej Żurawski (2004), 1200 - Maciej Żurawski (2008), 1300 - Maciej Rybus (2013), 1400 - Kamil Grosicki (2018), 1500 - Robert Lewandowski (2023). 

Piłkarze, którzy debiut w reprezentacji uczcili golem: 74 zawodników (pierwszym był Józef Garbień - 1922, a ostatnim Dominik Marczuk - 2024)

Miasta w Polsce, w których reprezentacja grała najczęściej: Warszawa - 149 meczów, Chorzów - 62 mecze, Wrocław - 29 meczów, Poznań - 28 meczów, Kraków - 21 meczów.