Puchar Polski (2024)Puchar Polski (2024)
KronikiStatystycznie rzecz biorąc
Statystycznie rzecz biorąc
Autor: Redakcja Biblioteki PZPN
Data dodania: 30.03.2024
FOT. CYFRASPORTFOT. CYFRASPORT

Po rozegraniu spotkania Pogoń Szczecin – Wisła Kraków jubileuszowa 70. edycja Pucharu Tysiąca Drużyn zostanie zakończona. Będzie to 9. finał tych rozgrywek na PGE Narodowym w Warszawie. Z tej okazji prezentujemy garść ciekawostek przygotowanych przez statystyka Biblioteki PZPN i eksperta w tej dziedzinie – Wojciecha Frączka.

 

► Jak dotąd na stołecznym obiekcie rozegrano 8 finałów Fortuna Pucharu Polski. Premiera odbyła się 2 maja 2014 roku. Zawisza Bydgoszcz dopiero po rzutach karnych pokonał Zagłębie Lubin (6-5). Po 90 minutach i dogrywce był bezbramkowy remis. Dla klubu znad Brdy był to pierwszy triumf w tych rozgrywkach. Mija dokładnie 10 lat od tamtego wydarzenia. Od historycznego, premierowego finału krajowego pucharu tylko 2 razy zdarzyło się, że mecz został rozegrany gdzie indziej. W 2020 i 2021 roku, w związku z pandemią koronawirusa, spotkania przeniesiono do Lublina.
► Tegoroczni finaliści, czyli Pogoń Szczecin i Wisła Kraków, nigdy nie zagrali w finale Fortuna Pucharu Polski na PGE Narodowym.
► Szczecinianie trzykrotnie grali w finale Pucharu Polski, ale doznali trzech porażek: 1980/1981 – 0:1 z Legią Warszawa, 1981/1982 – 0:1 z Lechem Poznań, 2009/2010 – 0:1 z Jagiellonią Białystok.

0:1 Gol A. Skerli dający Jagiellonii Puchar Polski

► Co łączy Pogoń Szczecin, Polonię Bytom i Zagłębie Lubin? Spieszymy z odpowiedzią. Te drużyny najczęściej w historii (każda po 3 razy) brały udział w finałowych meczach Pucharu Polski, lecz ani razu nie udało im się sięgnąć po trofeum. Wisła Kraków z kolei awansowała do finału po 16-letniej przerwie. Po raz ostatni grała w nim w 2008 roku. Wtedy lepsza w serii rzutów karnych okazała się Legia Warszawa (4-3). Po 90 minutach i dogrywce było 0:0.
► Dla Białej Gwiazdy będzie to 11. finał Pucharu Polski. Trofeum udało jej się wywalczyć czterokrotnie – w 1926 roku (pierwszy w historii PP) oraz w sezonach 1966/67, 2001/02, 2002/03.

Wisła Płock - Wisła Kraków 0:3 (14.05.2003)Wisła Płock - Wisła Kraków 0:3 (14.05.2003)
FOT. PAP

Wisła Kraków świętująca zdobycie Pucharu Polski w 2003 roku. Biała Gwiazda przypieczętowała triumf nad imienniczką z Płocka na jej stadionie. Krakowianie zwyciężyli 3:0 (pierwsze starcie wygrali Nafciarze 1:0).

► W drodze na PGE Narodowy krakowska Wisła wygrała 5 spotkań, i co ciekawe – wszystkie rozegrała na własnym stadionie:
•    Wisła Kraków – Lechia Gdańsk 2:1 – 28 września 2023 r.
•    Wisła Kraków – Polonia Warszawa 3:0 – 7 listopada 2023 r.
•    Wisła Kraków – Stal Rzeszów 4:1 – 7 grudnia 2023 r.
•    Wisła Kraków – Widzew Łódź 2:1 – 28 lutego 2024 r.
•    Wisła Kraków – Piast Gliwice 2:1 – 3 kwietnia 2024 r.
► Szczecińska Pogoń, aby znaleźć się w finale musiała pokonać 4 przeszkody, w tym dwie na wyjeździe. Trzykrotnie rywalizowała z drużynami z PKO BP Ekstraklasy (Górnikiem, Lechem i Jagiellonią):
•    Podbeskidzie Bielsko-Biała – Pogoń Szczecin 0:1 – 7 listopada 2023 r.
•    Pogoń Szczecin – Górnik Zabrze 2:1 – 5 grudnia 2023 r.
•    Lech Poznań – Pogoń Szczecin 0:1 – 27 lutego 2024 r.
•    Pogoń Szczecin – Jagiellonia Białystok 2:1 – 3 kwietnia 2024 r.

Ceremonia dekoracji

► Dwudziestka Legii. Stołeczny zespół to najbardziej utytułowany klub w historii krajowego pucharu. Warszawianie triumfowali w rozgrywkach aż 20 razy (na 26 prób – z tym, że raz w finale zagrały rezerwy, jednak to wciąż jeden i ten sam klub i dlatego wliczane jest to do statystyk). Po raz pierwszy Wojskowi zdobyli to trofeum w 1955 roku, a po raz ostatni – przed rokiem, gdy pokonali po rzutach karnych Raków Częstochowa (6-5). Przez 90 minut i w dogrywce gole nie padły.
► Tylko czterokrotnie zdarzyło się, aby Puchar Polski wywalczyła drużyna grająca na co dzień poza ekstraklasą. Na tej liście znajdują się: Stal Rzeszów (sezon 1974/76), Lechia Gdańsk (1982/83), Miedź Legnica (1991/92) i Ruch Chorzów (1995/96).

Materiał o meczu

► Do tej pory tylko trzem klubom udało się wygrać krajowy puchar przynajmniej 3 razy z rzędu. Są to: Górnik Zabrze (5 triumfów od sezonu 1967/68 do 1971/72), Amica Wronki (3-krotnie od 1997/98 do 1999/2000) oraz Legia Warszawa (3 zwycięstwa od 2010/11 do 2012/13).
► Wisła Kraków jest pierwszym, historycznym zdobywcą Pucharu Polski. W 1926 roku Biała Gwiazda pokonała w finale Spartę Lwów (2:1). Aby sięgnąć po to trofeum Wiślacy potrzebowali tylko trzech spotkań – to najmniej w historii.
► Toruński Klub Sportowy był pierwszą drużyną, która trzykrotnie zagrała w pierwszej edycji Pucharu Polski (1925/26). Napastnikiem tego zespołu był Józef Stogowski, który został nawet olimpijczykiem, ale nie w piłce nożnej, lecz w... hokeju. Zawodnik postanowił zamienić nie tylko boisko na lodowisko i korki na łyżwy, ale również pozycję. Z napastnika przekwalifikował się na... bramkarza.

Józef Stogowski (1937)Józef Stogowski (1937)
FOT. NARODOWE ARCHIWUM CYFROWE

Józef Stogowski – były piłkarz TKP Toruń, tu już w roli hokeisty. Rok 1937.

► Najwięcej widzów zgromadził finał Pucharu Polski z sezonu 1962/63. Na Stadionie Śląskim zmierzyły się Zagłębie z Ruchem Chorzów. Na trybunach zasiadło około 70 tysięcy kibiców. Mecz wygrali sosnowiczanie 2:0.
► Najwyższe zwycięstwo w rozgrywkach fazy centralnej odniosły rezerwy Górnika w sezonie 1995/96. Zabrzanie pokonali Wartę Sieradz aż 14:0.
► 150 minut – tyle trwały najdłuższe w historii Pucharu Polski spotkania w latach 50. Obowiązywał wówczas regulamin, według którego w przypadku braku rozstrzygnięcia po 90 minutach regulaminowego czasu, rozgrywano półgodzinną dogrywkę. Jeśli i ona nie wyłoniła zwycięzcy, zarządzano kolejne 30 minut grania. Gdy ponownie nie było triumfatora, mecz powtarzano w innym terminie. Takich spotkań było 9:
•    25.03.1951  1/16 finału Broń Radom – Włókniarz Pabianice – mecz 1:1, 1-sza dogr. 1:1, 2-ga dogr. 0:0  
•    19.10.1952  1/64 finału PTC Pabianice – Olimpia Poznań – mecz 2:2, 1-sza dogr. 0:0, 2-ga dogr. 0:1  
•    02.11.1952  1/32 finału Zawisza Bydgoszcz – KS Chełmek – mecz 3:3, 1-sza dogr. 0:0, 2-ga dogr. 0:0  
•    07.12.1952  1/2 finału Wisła Kraków – Legia II Warszawa – mecz 0:0, 1-sza dogr. 0:0, 2-ga dogr. 0:0  
•    15.11.1953  1/32 finału Stal Rzeszów – AKS Chorzów – mecz 1:1, 1-sza dogr. 1:1, 2-ga dogr. 0:0  
•    22.11.1953  1/16 finału Wisła Kraków – Polonia Warszawa – mecz 0:0, 1-sza dogr. 0:0, 2-ga dogr. 0:0  
•    25.04.1954  1/8 finału AKS Chorzów – Garbarnia Kraków – mecz 2:2, 1-sza dogr. 0:0, 2-ga dogr. 0:0  
•    21.11.1954  1/64 finału Stal Pilczyce – Kolejarz Łódź – mecz 0:0, 1-sza dogr. 1:1, 2-ga dogr. 0:0  
•    28.04.1955  1/8 finału Start Kraków (oldboye) – Polonia Bydgoszcz – mecz 2:2, 1-sza dogr. 0:0, 2-ga dogr. 0:0

Gwardia Warszawa - Gwardia (Wisła) Kraków 1954Gwardia Warszawa - Gwardia (Wisła) Kraków 1954
FOT. PAP

Na finałowe spotkanie Pucharu Polski w 1954 roku, które rozegrano na stadionie Legii w Warszawie przyszło około 30 tysięcy widzów. Niestety, nie doczekali się oni goli. Mecz został więc powtórzony, ale na neutralnym terenie (Wrocław). 

► W sezonie 1953/54 po raz pierwszy konieczne były aż dwa spotkania, aby wyłonić zdobywcę trofeum. W decydującym starciu zmierzyły się Gwardia Warszawa i Wisła Kraków (0:0, w powtórzonym meczu 3:1 dla warszawiaków).
► W latach 60. i 70. rozgrywki Pucharu Polski zostały zdominowane przez kluby z Górnego Śląska. Od edycji 1962/63 do 1978/79 tylko dwukrotnie zdarzyło się, aby do finału nie awansował zespół z tego regionu. Działo się tak w 1967 (Wisła Kraków – Raków Częstochowa) i 1976 roku (Śląsk Wrocław – Stal Mielec).