Każdego roku Polski Związek Piłki Nożnej organizuje turnieje dla kadr wojewódzkich: w kategoriach U-13 i U-14 chłopców oraz U-15 dziewcząt. W reprezentacjach województw występują wyselekcjonowani wcześniej zawodnicy i zawodniczki, którzy podczas turniejów są obserwowani przez skautów i selekcjonerów młodzieżowych reprezentacji narodowych.
CHŁOPCY
W ramach rozgrywek chłopięcych odbywają się: Puchar im. Kazimierza Deyny (w kategorii U-14) oraz Puchar im. Kazimierza Górskiego (U-13). Formuła obydwu do końca sezonu 2022/23 była taka sama. W okresie od września do listopada (runda jesienna) oraz od kwietnia do czerwca (runda wiosenna) drużyny podzielone geograficznie na cztery grupy grały w ich ramach po dwa mecze w systemie „każdy z każdym”. Dwie najlepsze ekipy z każdej grupy otrzymywały przepustkę do finału A. Pozostali wcale nie kończyli udziału w rozgrywkach, tylko rywalizowali w ramach finału B. Finały te miały zwykle miejsce pod koniec czerwca.
Opisany powyżej schemat w sezonie 2023/24 obowiązuje w starszej kategorii wiekowej. Z kolei w młodszej mecze w ramach grup makroregionalnych odbywają się w formie turniejów podczas zgrupowań organizowanych jesienią i wiosną.
Za organizację poszczególnych finałów odpowiadają wybrane wcześniej Wojewódzkie Związki Piłki Nożnej. Na przestrzeni czterech dni drużyny rozgrywają tam po 3 spotkania grupowe, po dniu przerwy zwycięzcy grup przystępują do meczu o puchar i złote medale, a ekipy z drugich miejsc – o brąz (w Lidze A). W Lidze B harmonogram jest bardzo podobny, tyle że tam gra toczy się o 9. miejsce w całych rozgrywkach.
W sezonie 2022/23 po puchar w starszej kategorii wiekowej sięgnęła reprezentacja Dolnego Śląska, a w młodszej – Wielkopolski. – W naszych kadrach idziemy w kierunku wyznaczonym przez PZPN: chcemy grać ofensywnie i mieć inicjatywę. Dzięki temu zawodnik kończący przygodę z kadrą województwa, który otrzyma powołanie do reprezentacji Polski U-15 jest już zaznajomiony z tą filozofią i zachowaniami w określonym modelu gry. Po prostu wie, co go może czekać na zgrupowaniu reprezentacji – opowiada Jakub Wojtkowiak, jeden z dwóch – obok Błażeja Czyżewskiego – trenerów kadr Wielkopolski.
Na przykładzie kadry prowadzonej przez Wojtkowiaka doskonale widać, jaką pracę wykonuje się w ramach wojewódzkich reprezentacji. W 2021 i 2022 roku zawodnicy kadry Wielkopolskiego ZPN rocznika 2010 spotykali się na krótkich akcjach po dziesięć razy. Od kategorii U-12 drużyna zaczęła rozgrywać mecze i turnieje towarzyskie. We wrześniu ubiegłego roku, już jako kadra U-13, przystąpiła do fazy kwalifikacyjnej Pucharu im. Kazimierza Górskiego, a w sezonie 2023/24, pod szyldem U-14, przystąpiła do rywalizacji w Pucharze im. Kazimierza Deyny.
– W rozpoczynającym się właśnie sezonie będę prowadził rocznik 2010 (U-14) w Pucharze Deyny, a z rocznikiem 2012 (U-12) będę kontynuował pracę selekcyjną. Z kolei drugi z trenerów – Błażej Czyżewski, który w tym roku doprowadził rocznik 2009 do wicemistrzostwa Polski – poprowadzi rocznik 2011 (U-13) w Pucharze Górskiego oraz przejmie powstającą kadrę rocznika 2013 (U-11). Ja mam roczniki parzyste, a Błażej nieparzyste. Dzięki temu mamy systematykę. Obaj jesteśmy też trenerami Mobilnej AMO, z czego skrzętnie korzystamy. Docieramy w ten sposób do każdego powiatu, mamy możliwość obserwacji zawodników z nawet najmniejszych miejscowości – tłumaczy Wojtkowiak.
Uczestnicy turniejów kadr WZPN mają szansę trafić na zgrupowanie AMO
DZIEWCZĘTA
W przypadku dziewcząt kadry wojewódzkie rywalizują co roku w Turnieju im. Ireny Półtorak w kategorii do lat 15. Tu również – tak jak u chłopców – 16 drużyn jest podzielonych terytorialnie na czterozespołowe grupy makroregionalne. W pierwszej fazie zmagań w ramach każdej grupy odbywają się 4 miniturnieje (po dwa jesienią i wiosną). W ciągu trzech dni ekipy mierzą się każda z każdą, a po kolejnych turniejach sumaryczna tabela jest aktualizowana. Drużyny, które na koniec fazy kwalifikacyjnej, a więc po rozegraniu łącznie 12 kolejek, zajmują dwa pierwsze miejsca w swojej grupie, uzyskują awans do turnieju finałowego.
Finałowa faza turnieju odbywa się w ramach Ogólnopolskiej Olimpiady Młodzieży. 8 zespołów jest w nich podzielonych na dwie grupy i w ciągu czterech dni grają w nich „każdy z każdym”. Ekipy z miejsc 3-4 z obu grup kończą rywalizację na tym etapie. Zwyciężczynie grup z kolei mierzą się w bezpośrednim starciu o trofeum, a drużyny z drugich miejsc – o brąz.