Pierwsze cztery edycje są uznawane za nieoficjalne, ponieważ nie firmował ich jeszcze PZPN. Tytuł za każdym razem przypadał Checzy Gdynia. Jesienią 1979 roku rozpoczął się pierwszy w pełni oficjalny sezon piłkarskiej ligi kobiet. Ciężar organizacji rozgrywek wzięły na siebie: sosnowiecki podokręg katowickiego OZPN oraz działacze Checzy Gdynia z Romanem Bieszkem na czele. Sezon ten przeszedł do historii jako pierwszy oficjalnie zatwierdzony przez PZPN oraz... najdłuższy. Wobec fatalnej sytuacji społeczno-politycznej w kraju mecz finałowy udało się rozegrać dopiero... 3 maja 1981 roku. Liga została zorganizowana w podziale na grupy: południową (pięć drużyn) i północną (sześć ekip). Dwa najlepsze zespoły z każdej grupy stworzyły pary półfinałowe. W finale drużyna Czarnych Sosnowiec pokonała 4:1 Checz Gdynia, a w meczu o trzecie miejsce Polam Warszawa zwyciężył 3:2 Karolinę Jaworzyna Śląska. Pierwszą królową strzelczyń w oficjalnych mistrzostwach Polski została Małgorzata Gospodarczyk z Polamu Warszawa, zdobywczyni 27 bramek. 

W latach 1982-1988 liga funkcjonowała bez fazy pucharowej. W roku 1985 po raz pierwszy pojawiły się rozgrywki drugiej ligi. W 1989 roku powrócono do podziału pierwszej ligi na grupy oraz zmodyfikowanej fazy pucharowej, z tą różnicą, że zwycięzcy obu grup grali od razu mecz o tytuł, a ich wicemistrzowie – o brąz. Sezon 1989 był również ostatnim rozegranym w systemie wiosna-jesień. 

W sezonie 1989/90 zrezygnowano z podziału na grupy na poziomie pierwszej ligi. Kolejna zmiana nastąpiła już w kolejnym sezonie. Druga liga została zlikwidowana, a wszystkie zgłoszone drużyny umieszczone zostały w jednych rozgrywkach. Podzielono je na cztery grupy, z których najlepsze zespoły awansowały do fazy barażowej o mistrzostwo Polski. Kolejny sezon to powrót do podziału na dwie grupy z zachowaną, ale rozbudowaną fazą pucharową. Od sezonu 1992/93 liga prowadzona jest w ramach jednej grupy bez dodatkowych rund, kształt drugiej ligi natomiast jest uzależniony od liczby drużyn. W miarę rozwoju polskiej piłki nożnej kobiet na niwie klubowej, pojawiały się nowe ligi. W sezonie 2010/11 istniały cztery klasy rozgrywkowe, obecnie struktura liczy już pięć poziomów – od Ekstraligi do czwartych lig włącznie. Sezon 2005/06 był pierwszym rozegranym pod szyldem Ekstraligi, wobec czego dotychczasową nazwę pierwszej ligi przejął drugi poziom rozgrywkowy.  

W rozegranych do tej pory czterdziestu trzech edycjach oficjalnych mistrzostw Polski, najczęściej triumfowała drużyna Czarnych Sosnowiec – trzynaście razy. Rekord w liczbie tytułów mistrzowskich zdobytych z rzędu należy jednak do AZS Wrocław, który w latach 2001-2008 ośmiokrotnie cieszył się z końcowego sukcesu.  

Rekord snajperski pod względem liczby bramek w jednym sezonie należy do Anny Żelazko – w sezonie 2004/05 zdobyła w barwach Czarnych Sosnowiec aż 47 goli. Do niedawna była ona również najskuteczniejszą strzelczynią w dostępnej historii najwyższej klasy rozgrywkowej w Polsce, z 256 bramkami na koncie. Istnieje jednak bardzo duże prawdopodobieństwo, że wyprzedziła ją już Anna Gawrońska. Niestety brak części danych z niektórych sezonów wczesnego etapu kariery tej zawodniczki nie pozwala jeszcze oficjalnie tego potwierdzić.   

Przez czterdzieści trzy edycje ligi, jej organizatorzy stawali przed różnorodnymi problemami, które wpływały zasadniczo na kształt i wielkość tabeli. Od kryzysu poprzedzającego wprowadzenie stanu wojennego zaczynając, poprzez masowe upadanie klubów w związku z przekształceniami ustrojowymi, na pandemii COVID-19 kończąc. Trzeba jednak przyznać, że mimo wielu obiektywnych trudności, Ekstraliga kobiet ma się dobrze, a od sezonu 2020/21 można ją oglądać w TVP Sport.

Autor: Maciej Witkowski