Poniższe informacje dotyczą klubu ŁKS Łódź. Druga drużyna ŁKS występuje na poziomie 2. Ligi od sezonu 2023/2024.

Data założenia: 1908

Historia założenia klubu: W 1908 roku grupa młodych ludzi zaczęła spotykać się w Łodzi na prowizorycznie urządzonych boiskach, gdzie rozgrywała mecze piłkarskie. W następnym roku Łódzki Klub Sportowy zarejestrowano w Kancelarii Gubernatora Piotrkowskiego i odtąd ełkaesiacy mogli prowadzić działalność już oficjalnie, chociaż w rzeczywistości rosyjskiego zaboru oczywiście nadal napotykała ona na szereg trudności, w czym polski charakter klubu z pewnością nie pomagał. W tym okresie trwającym do wybuchu pierwszej wojny światowej ełkaesiacy rywalizowali m.in. z klubami niemieckimi i żydowskimi, ale klub rósł w siłę. Warto zauważyć, że już w swoim pierwszym statucie twórcy klubu podkreślali, że członkiem ŁKS-u może być każdy bez względu na pochodzenie narodowe i wyznanie. O sile tego pierwszego ŁKS-u, zarówno na boisku, jak i w strukturach klubu, decydowali przede wszystkim przedstawiciele tzw. inteligencji pracującej – Polacy, ale także przedstawiciele mniejszości narodowych, asymilujący się z polskim społeczeństwem.

Przydomki: „Rycerze Wiosny”

Barwy: biało-czerwono-białe

Stadion: Stadion Miejski im. Władysława Króla w Łodzi, na którym piłkarze ŁKS-u rozgrywają swoje domowe mecze, jest drugim obiektem klubu pod tym adresem (pierwszy stadion ŁKS-u w al. Unii 2 otwarto oficjalnie w 1924 roku) i trzecim w historii, bo oprócz dwóch obiektów w al. Unii posiadali jeszcze ełkaesiacy przed pierwszą wojną światową boisko przy ul. Srebrzyńskiej.

Obecny dom „Rycerzy Wiosny”, który po dobudowaniu trzech trybun został oddany do użytku w 2022 roku, to jeden z najnowocześniejszych tego typu obiektów w Polsce o pojemności ok. 18 tys. widzów. Znajduje się na łódzkim Polesiu i jest ważną częścią unikalnego w skali kraju kompleksu sportowo-rekreacyjnego, na który składają się poza stadionem piłkarskim dwie hale sportowe, aquapark „Fala”, ZOO i Orientarium, Park Zdrowie, Ogród Botaniczny oraz ośrodek treningowy Akademii ŁKS. Stadion Króla, bo tak zwyczajowo nazywa się obiekt, sąsiaduje z dworcem Łódź Kaliska, mieści się też nieopodal Portu Lotniczego Łódź im. Władysława Reymonta i jest znakomicie skomunikowany z całym miastem dzięki sieci autobusów i tramwajów MPK-Łódź.

Klubowy herb: Oficjalnym herbem klubu jest tzw. przeplatanka, czyli monogram składający się z liter „Ł”, „K” i „S”. W trakcie już ponad 114 lat istnienia klubu słynna przeplatanka ulegała licznym retuszom kompozycyjnym, ale ta znana ełkaesiacka kompozycja liternicza używana była przez klub już w jego pionierskim okresie istnienia i jeszcze przed wybuchem pierwszej wojny światowej pojawiała się na koszulkach piłkarzy oraz klubowych drukach wymiennie z biało-czerwono-białą chorągiewką, drugim najbardziej zakorzenionym w tradycji znakiem Łódzkiego Klubu Sportowego.

Najbardziej znany ełkaesiacki znak na tle innych herbów polskich klubów wyróżnia się dziś oryginalnością, chociaż w pierwszej połowie XX wieku podobne kompozycje liternicze cieszyły się dużą popularnością. Taki monogram można dostrzec chociażby na stroju piłkarzy przedwojennego łódzkiego klubu ŁTSG, a ŁKS ma brata-bliźniaka nawet za oceanem, bo podobny znak widniał na koszulkach baseballowego St. Louis Cardinale. Kształt liter oraz różne kompozycyjne detale kultowej przeplatanki zmieniały się z biegiem lat bardzo często. Używany dzisiaj herb (lub, jak kto woli – emblemat klubu) nawiązuje do początków ŁKS-u, a „przeplatanka” koloru czerwonego osadzona jest na białym tle (względnie kole).

 

Największe sukcesy: mistrzostwo Polski (1958, 1998), wicemistrzostwo Polski (1954), Puchar Polski (1957), III miejsce w mistrzostwach Polski (1957, 1993)

Najbardziej znani piłkarze:

Władysław Król – znakomity przedwojenny piłkarz, hokeista, reprezentant Polski (właśnie w piłce nożnej i hokeju na lodzie), uczestnik Igrzysk Olimpijskich w Garmisch-Partenkirchen 1936 oraz mistrzostw świata w hokeju w Pradze w 1938, a po drugiej wojnie światowej trener, który stworzył w ŁKS-ie słynną drużynę „Rycerzy Wiosny” i sięgnął z nią po krajowy puchar oraz mistrzostwo Polski w piłce nożnej.

Antoni Gałecki – obok Wawrzyńca Cyla (pierwszego reprezentanta Polski i pierwszego olimpijczyka z ŁKS-u) oraz Władysława Karasiaka najlepszy przedwojenny obrońca klubu. Reprezentant Polski, uczestnik XI Letnich Igrzysk Olimpijskich w Berlinie w 1936 oraz słynnego meczu z Brazylią na pierwszych z udziałem Polaków mistrzostw świata w piłce nożnej w 1938 roku.

Jerzy Sadek – najlepszy w historii ŁKS-u ligowy strzelec (102 gole), reprezentant Polski, słynący z bardzo silnego strzału ulubieniec łódzkich kibiców w latach 60. i 70. Jerzy Sadek był najlepszym strzelcem drużyny w trakcie dziesięciu kolejnych sezonów. Premierowego gola dla ŁKS-u zdobył 12 września 1962 roku. Po raz ostatni kibice cieszyli się z bramki legendarnego snajpera piętnaście lat później – 24 lipca 1977 roku.

Stanisław Baran – jeden z symboli słynnej drużyny, bo to jego cztery gole w rozegranym w 1957 roku wyjazdowym meczu z Górnikiem Zabrze pomogły łodzianom wygrać 5:1, co z kolei zainspirowało red. Jerzego Zmarzlika z „Przeglądu Sportowego” do nazwania piłkarzy ŁKS-u „Rycerzami Wiosny”. Słynął ze świetnie egzekwowanych rzutów wolnych. Związany z łódzkim klubem przez wiele lat (jako zawodnik: 1945-1958).

Wiesław Jańczyk – reprezentant Polski, wraz z Robertem Grzywoczem reżyser gry drużyny, która w 1957 roku sięgnęła po krajowy puchar, a rok później zdobyła mistrzostwo Polski. Jedyny bodaj w historii łódzkiego sportu zawodnik, który zdobył mistrzostwo Polski jako piłkarz (1958) i jako koszykarz (1953 też z ŁKS-em).

Władysław Soporek – jeden z najlepszych napastników w historii klubu, kapitan drużyny „Rycerzy Wiosny”, reprezentant Polski, do tego król strzelców pierwszej ligi (ekstraklasy) w 1958 roku, związany z ŁKS-em jako zawodnik przez osiem sezonów.

Jan Tomaszewski – jeden z najlepszych bramkarzy w historii polskiego futbolu, medalista mistrzostw świata w piłce nożnej i Igrzysk Olimpijskich, do tego bohater słynnego meczu na Wembley (wystąpił w nim także drugi ełkaesiak, Mirosław Bulzacki), który z ŁKS-em nie osiągnął co prawda żadnego sukcesu w lidze, ale strzegł łódzkiej bramki wiele lat.

Marek Dziuba – uważany powszechnie za najwybitniejszego piłkarza urodzonego w Łodzi. Znany z nieustępliwości jeden z najlepszych obrońców polskiej ligi lat 70. i 80. Reprezentant Polski, medalista mistrzostw świata w piłce nożnej. Z piłkarzami ŁKS-u w 1998 roku jako trener sięgnął po mistrzostwo Polski.

Stanisław Terlecki – reprezentant Polski, futbolowy artysty par excellence, rozbudzający swoimi efektownymi dryblingami na skrzydle wyobraźnię nie tylko łódzkich kibiców. Ulubieniec fanów ŁKS-u w latach 70. i 80.

Tomasz Wieszczycki – wychowanek ŁKS-u, mocno związany z klubem, którego barwy reprezentował wiele lat, w tym w europejskich pucharach w meczach z FC Porto, Manchesterem United i AS Monaco. Z łódzkim klubem zdobył mistrzostwo Polski w 1998 roku (zdobył zresztą gola na wagę złotego medalu). Reprezentant Polski, zdobywca 99 ligowych goli.

Klubowe legendy:

Władysław Król (sportowiec i trener)

Leszek Jezierski (sportowiec i trener)

Maria Kwaśniewska (sportowiec, działacz)

Heliodor Konopka (prezes klubu)

Leon Niemczyk (kibic, aktor)

Klubowa maskotka: Rycerz „Bodzio” nawiązuje do legendy drużyny „Rycerzy Wiosny”.

Inne sekcje + sukcesy: Drużynowe sekcje ŁKS-u zdobyły dotąd 66 medali mistrzostw Polski. Oprócz piłkarzy na podium stawali przedstawiciele ośmiu innych sekcji, a do tego należałoby pamiętać o wielu medalach sportowców ŁKS-u w sportach indywidualnych.

Koszykówka kobiet – 30 medali (w tym 9 złotych medali mistrzostw Polski)

Hazena – 4 medale (3 złote)

Siatkówka kobiet – 11 medali (2 złote)

Siatkówka mężczyzn – 2 medale (2 złote)

Boks – 2 medale (2 złote)

Piłka ręczna mężczyzn – 4 medale (1 złoty)

Koszykówka mężczyzn – 2 medale (1 złoty)

Hokej na lodzie – 6 medali

Ciekawostki/cechy charakterystyczne

– ŁKS jest najstarszym nadal istniejącym klubem sportowym w Łodzi, do tego to jeden z uczestników pierwszych ukończonych mistrzostw Polski w piłce nożnej (1921) i premierowego sezonu ligi polskiej (1927), której był jednym ze współzałożycieli.

– ŁKS jest najbardziej utytułowanym klubem sportowym w regionie (66 medali mistrzostw Polski w sportach drużynowych) i drugim najbardziej utytułowanym klubem piłkarskim regionu.

– Marek Chojnacki jest rekordzistą pod względem liczby występów w ekstraklasie w barwach jednego klubu (jako piłkarz ŁKS-u rozegrał 452 spotkania w najwyższej klasie rozgrywkowej).

– Kazimierz Górski też był związany, chociaż krótko, z ŁKS-em. Słynny „trener tysiąclecia” pracował z ełkaesiakami w roli trenera (lub trenera-koordynatora) w pierwszej połowie lat 70.

– Łódź zawsze żyła piłką nożną i filmem, dlatego wielu znanych ludzi kina często pojawiało się na meczach ŁKS-u. Zdeklarowanymi kibicami ŁKS-u byli m.in. Leon Niemczyk, Marian Łącz i Jacek Chmielnik, a na trybunach stadionu w al. Unii można było zobaczyć też nierzadko Stanisława Mikulskiego i Jana Machulskiego. To zresztą nie koniec, bo lista ludzi kultury trzymających kciuki za ełkaesiakami jest dłuższa. Poeta i autor tekstów piosenek Ludwik Jerzy Kern, tak jak Trubadurzy, Jakub Koźba (wokalista Power of Trinity), czy raper O.S.T.R. to też sympatycy ŁKS-u.

Klubowy hymn: The Bootels – „Rodowici – ŁKS”

Bibliografia (polecane książki o klubie):

– 50 lat sportu. Jubileusz Łódzkiego Klubu Sportowego, Łódź 1958.

– 60 lat Łódzkiego Klubu Sportowego, Łódź 1969.

– 80-lecie Łódzkiego Klubu Sportowego (1908-1988), Łódź 1988.

– 100 lat ŁKS. Dzieje klubu 1908-2008, GiA, Katowice 2008.

– 1500 meczów piłkarzy ŁKS. Almanach 1927-1997, Łódź 1997.

– Jacek Bogusiak, ŁKS moją pasją… Łódzki Klub Sportowy w fotografii, cz. 1. 1908-1945, Łódź 2008.

– Jacek Bogusiak, Władysław Król. Piłkarz i trener, t. 1, Łódź 2016.

– Jednodniówka jubileuszowa, Łódź 1924.

– Łódzki Klub Sportowy: 1908 – 1933, Łódź 1933.

– Bogdan Madej, Lucjusz Włodkowski, Stadion pełen wspomnień, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1978.

– Remigiusz Piotrowski, 110 ŁKS, Łódź 2019.

– Jacek Strzałkowski, Łódzki Klub Sportowy 1908-1983, Łódź 1983.